Wil de echte leider opstaan?
Er wordt van leiders veel gevraagd. De leider die in verbinding kan blijven met zijn omgeving, in de ruimste zin, en zich niet laat meeslepen door het eigen ego gaat het verschil maken in de toekomst. Alleen die leider is in staat om de bruggen te bouwen tussen ogenschijnlijke tegenstrijdigheden en te (blijven) doen wat nodig is. Dat is complex, dubbelzinnig en spannend.
De ontwikkeling die wordt gevraagd bereik je niet met het ontwikkelen van vaardigheden, het tot je nemen van kennis of het opdoen van ervaring. Dat blijven belangrijke zaken, maar het is onvoldoende. We moeten onderscheid maken tussen horizontaal ontwikkelen en verticaal ontwikkelen. Succesvolle leiders en succesvolle organisaties besteden steeds meer aandacht aan verticale ontwikkeling om te kunnen dealen met de uitdagingen van vandaag en zeker die van morgen.
Verticaal en horizontaal ontwikkelen
Horizontaal ontwikkelen is het toevoegen van kennis, vaardigheden en gedragsalternatieven. Het geeft je meer mogelijkheden om problemen op te lossen en met sociale situaties om te gaan. Toch is het onvoldoende. Einstein zei al: je kunt een probleem niet oplossen op hetzelfde denkniveau waarop het is ontstaan.
Dit betekent dat we altijd een nieuw denkniveau nodig zullen hebben om de problemen die we nu creëren op te lossen. Dat is verticaal ontwikkelen. In organisaties wordt daar nauwelijks aandacht aan besteed. Verticaal ontwikkelen is niet zomaar een klein dingetje. Een nieuw denkniveau waarmee je de problemen op kunt lossen die je met je huidige denkniveau hebt gecreëerd is fundamenteel anders dan je huidige niveau van denken. Dr. Alan Watkins vergelijkt het met het verschil tussen meer apps op je computer zetten en het veranderen van je operating system. Het eerste is een simpele uitbreiding, het tweede is een fundamentele verandering waarbij de complete software op zijn kop gaat.
De stap van het ene niveau naar het andere is daarom zo moeilijk. Het vraagt om fundamentele overtuigingen los te laten en compleet anders naar de wereld te gaan kijken.
Ontwikkelen door crises
Een dergelijke stap nemen volwassenen eigenlijk alleen als ze gedwongen worden door crises. Burn-out, een plotseling ontslag, echtscheiding, ziekte. Het zijn een paar voorbeelden van momenten waarop we ons plotseling kunnen realiseren dat de wereld anders in elkaar steekt dan dat we dachten. Dat kan soms decennia hebben geduurd. Ook zien we dan pas welke prijs we betaald hebben voor het vasthouden aan een achterhaald wereldbeeld. De oorzaak is dat er weinig aandacht is voor verticale ontwikkeling. Die gaat ‘automatisch’ tot we ongeveer 15 – 20 jaar oud zijn. Dan bereikt een jongvolwassene hetzelfde verticale ontwikkelingsniveau als de cultuur waarin hij of zij is opgegroeid. Dan komt de ontwikkeling stil te staan. Er wordt dan voornamelijk nog horizontaal ontwikkeld. Er worden meer apps toegevoegd, maar het operating system blijft hetzelfde.
Goed nieuws: we kunnen het!
Het goede nieuws is dat als het kwartje eenmaal is gevallen, als iemand tot het inzicht komt dat het echt anders moet, het snel kan gaan. Mensen zijn meesters in het opbouwen van wereldbeelden, verhalen en nieuwe waarheden. Mensen kunnen zich van de een op de andere dag anders gaan gedragen. Omdat ze ‘plotseling’ een ander operating system hebben. Dat gebeurt ook op collectief niveau. Met het gangbare operating system (OS) of ontwikkelingsniveau creëert de mens problemen die niet op te lossen zijn met dat OS. Dan wordt het tijd voor een nieuw OS. Hiermee worden de oude problemen opgelost en weer nieuwe gecreëerd.
Een operating system, ontwikkelings- of denkniveau gaat zolang mee tot het de problemen niet meer aankan. Zo gaat het al tienduizenden jaren, sinds de geboorte van ons denken. Op dit moment is er weer zo’n nieuw OS aan het ontstaan, omdat met het huidige OS de problemen niet meer op kunnen lossen.
Nog beter nieuws: het hoeft niet met een crisis
Nog beter nieuws is dat er inmiddels veel meer inzicht is en leermethoden zijn ontwikkeld die verticaal ontwikkelen stimuleren en mogelijk maken. We zijn daarmee niet meer afhankelijk van crises die ons op onelegante wijze bijsturen. We kunnen voorkomen dat ons wereldbeeld te ver gaat achterlopen bij de werkelijkheid. Daarmee kunnen we dus ook voorkomen dat we ongewilde catastrofes en enge ziektes nodig hebben om te leren. We kunnen leren van de gewenste toekomst in plaats van op de achteruitkijkspiegel bij te sturen.
Het ego uit de driver seat
We hebben als mensheid inmiddels een zevental operating systems versleten en de bevalling van de achtste is aan de gang. Met dit achtste wereldbeeld wordt het overwicht van het ego beëindigd. Dat is nodig om de enorme uitdagingen van tegenwoordig en die in de nabije toekomst aan te gaan. Welkom in de wereld van de verticale ontwikkeling.
De succesvolle organisaties en de succesvolle mensen van de toekomst zijn de mensen en organisaties die deze verticale ontwikkeling aan willen gaan. Verticaal ontwikkelde leiders zijn klaar met het idee dat ‘je jezelf moet blijven’. Ben niet bang om ‘jezelf’ tot in de fundamenten te veranderen. Ben niet bang om je diepste overtuigingen ter discussie te stellen. Je blijft toch altijd Jezelf, maar in een veel betere versie. Een versie die veel beter in staat is met de problemen van vandaag en morgen om te gaan. Laat de illusie los dat je bent wat je denkt, dat je bent wat je voelt. Je bent veel meer dan dat.
Welke veranderingen?
Het gaat dus om veranderingen in wie je bent, hoe je bent: Hoe je
- dagelijks omgaat met de complexe uitdagingen die je tegenkomt,
- duurzame en diepgaande relaties kunt bouwen en in stand te houden,
- snel kunt reageren en navigeren in onzekere omstandigheden,
- omgaat met de dubbelzinnigheden van leiderschap,
- transformaties kunt bewerkstelligen,
Wat is daarvoor nodig en waar leidt het toe?
Wat nodig is, is een verandering van je bewustzijn, het upgraden van je operating system. Dit leidt tot
- toenemende mentale complexiteit en innovatie-capaciteit,
- meer emotionele intelligentie,
- verhoogde capaciteit om conflicten constructief op te lossen,
- zuiverder denken
- betere interpretaties van situaties waardoor je veel betere besluiten neemt.
Daarnaast is het belangrijk om tot de ontdekking te komen wie je werkelijk bent. Je bent niet je ego.
Kortom: verticale ontwikkeling maakt je wijzer. Verticaal ontwikkelde leiders zullen het verschil maken in organisaties die te maken hebben met een complexe omgeving. Hierdoor kunnen die organisaties het verschil maken.
Als dit verhaal resoneert, als je hier meer van wil weten, ga dan vrijblijvend met ons in gesprek. Dat wordt sowieso interessant. Stuur een mailtje naar gk@delphimindconnection.nl of neem contact op met een van de mindconnectors.
